Βασίλης Σταμούλης

Όπως είδαμε στην προηγούμενη ενότητα, ο Ζηνώνειος – διχοτομικός – τρόπος κίνησης είναι όχι μόνο στον δικό μας (υποτίθεται) υλικό και πεπερασμένο κόσμο αλλά γενικά αδύνατος. Αυτό δεν έγινε αντιληπτό ούτε από τους αρχαίους ούτε από τους υπόλοιπους διανοητές διαχρονικά. Οι τρόποι κίνησης σε έναν εικονικό ή σε έναν (υποτιθέμενο) υλικό κόσμο δεν θα μπορούσαν, παρά να είναι ασύμβατοι. Διότι όπως ξεκαθαρίστηκε ήδη στην προηγούμενη ενότητα, ένας (υποτίθεται) υλικός κόσμος σαν τον δικό μας δεν θα μπορούσε να συρρικνώνεται ή διογκώνεται – και μάλιστα αιωνίως -, αφού αυτό απαγορεύεται από τις τέσσερις θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις. Αλλά ακριβώς αυτού του είδους η απαγορευμένη κίνηση προκύπτει από την λύση των Ζηνώνειων παραδόξων. Ο παραπάνω τρόπος κίνησης θα μπορούσε, ωστόσο, να συμβεί σε έναν άϋλο – δηλαδή εικονικό – κόσμο χωρίς οποιοδήποτε πρόβλημα. Διότι τότε θα επρόκειτο μόνο για ένα οιονεί υλικό δημιούργημα.

Η ασυμβατότητα του άυλου και του υλικού είναι, πάντως, ένα αναντίρρητο γεγονός. Αυτό σημαίνει, πως πνεύμα και ύλη θα ήταν αδύνατον να συνυπάρξουν. Διότι αν αυτό ήταν δυνατό, τότε οι ερευνητές του εγκεφάλου θα είχαν ανακαλύψει την έδρα της συνείδησης προ πολλού στον (υποτίθεται) υλικό εγκέφαλο. (Αυτοί αντιθέτως απλώς υποθέτουν, πως η συνείδηση δημιουργείται σε επτά ή οκτώ περιοχές του εγκεφάλου.) Εάν είχαν, εντούτοις, οι ερευνητές εντοπίσει την θέση της συνείδησης στον εγκέφαλο και είχαν ανακαλύψει τον τρόπο επικοινωνίας της μ' αυτόν, τότε δεν θα υπήρχε πλέον λόγος, αυτοί να καταλήγουν στις εντελώς παράλογες ερμηνείες των πειραματικών ευρημάτων τους. Διότι είναι παραπάνω από παράλογο, να είναι ο άνθρωπος μια μηχανή – όπως δήλωσε στο γερμανικό περιοδικό DER SPIEGEL ο Αμερικανός ερευνητής του εγκεφάλου Michal Gazzaniga. (Βλέπε SPIEGEL 50/2011) Και είναιι παράλογο, δότι οι μηχανές δεν διαθέτουν πνεύμα.) Εάν καταλάβει, ωστόσο, κανείς - μέσα από λογικούς συνειρμούς - τι ακριβώς συμβαίνει, τότε θα το θεωρήσει απίστευτο. Δεν απομένει, παρά κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος που θα του δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσει τους δυό αυτούς δρόμους (ύλης ή πνεύματος), να αποφασίσει ποιός απ' αυτούς μπορεί να οδηγεί στην απόλυτη αλήθεια και για ποιο λόγο.

Πάντως η λογική επιτάσσει, πως οι παραπάνω δύο υπαρξιακοί τρόποι υπόκεινται σε τελείως διαφορετικούς νόμους. Aν, συνεπώς, θέλουμε να εξετάσουμε διάφορα φαινόμενα, θα πρέπει να σιγουρευόμαστε, πως αυτά λαμβάνουν χώραν με απόλυτη συνέπεια είτε στο ένα είτε στο άλλο περιβάλλον. Διότι μόνο κατ’ αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η ασυμβατότητα. Μόνο σ’ αυτή την περίπτωση μπορούμε να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα. (Ένα παράδειγμα: Η σύγκριση των ιδιοτήτων ενός ελέφαντα και της «Ιθάκης» του Καβάφη δεν θα οδηγούσε σε λογικά αλλά σε εντελώς παράλογα αποτελέσματα.) Η ξεχωριστή συνεπής λογική διερεύνηση αυτής της ασυμβατότητας (στα δύο υπαρξιακά περιβάλλοντα) οδηγεί στον πρώτο θεμελιώδη φυσικό και μεταφυσικό νόμο. (Αυτός ο νόμος ισχύει, επομένως, τόσο στον κόσμο μας όσο και στον κόσμο του απείρου.)

Είναι ενδιαφέρον, και για εμάς του ανθρώπους εξαιρετικά σπουδαίο, πως μέσα απ’ αυτό τον υπέρσυμπαντικό νόμο προκύπτει ένα αδιάσειστο νοητό θεμέλιο. Πρόκειται για ένα θεμέλιο στο οποίο αγκυρώνεται πλέον με σίγουρο τρόπο μια λογική γέφυρα, η οποία ενώνει τα δύο υπαρξιακά περιβάλλοντα. Στην έλλειψη μιας τέτοιας γέφυρας οφειλόταν το αίτιο των αμέτρητων αναπάντητων ερωτημάτων που βασάνιζαν ανέκαθεν τον σκεπτόμενο άνθρωπο.